သမိုင္​းတန္​းဖိုးအရ 'ပ်ဴ' ကို ဦးညႊတ္​ခဲ့ရတဲ့ 'ပုဂံ'

လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္ ၂ဝ တိတိပပဆိုရလွ်င္ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္ ကတည္းက ကမၻာ့ကုလသမဂၢ၏ ယူနက္စကို အဖြဲ႕ဝင္ ျဖစ္ခြင့္ ရခဲ့ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံ သည္ ေရွး ေဟာင္းနယ္ေျမ တစ္ ခုကို ပထမဦးဆံုးအႀကိမ္အျဖစ္ ကမၻာ့ ယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္စာရင္းဝင္ႏိုင္မည့္ အခြင့္အလမ္းကိုရရွိလာၿပီ ျဖစ္သည္။ သို႔ရာတြင္ အလားအလာရွိေသာ ယင္းေရွးေဟာင္း ယဥ္ ေက်းမႈနယ္ေျမသည္ ျမန္မာသိ ကမၻာသိ ပုဂံေဒသမဟုတ္ပါ။

ယခုလ ၁၅ ရက္ေန႔မွ ၂၅ ရက္ေန႔အထိ ကာတာႏိုင္ငံဒိုဟာၿမိဳ႕တြင္ က်င္းပျပဳလုပ္ေနေသာ ကုလသမဂၢ ကမၻာ့ေရွးေဟာင္းအေမြအႏွစ္ထိန္းသိမ္းေရးေကာ္မတီ၏ ၃၈ ႀကိမ္ ေျမာက္အစည္းအေဝးတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ေရွးေဟာင္း ပ်ဴၿမိဳ႕သံုးျမိဳ႕အပါအဝင္ ကမၻာတစ္ဝန္းမွေရွးေဟာင္းနယ္ေျမ ၄ဝ ၏ ကမၻာ့ယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္အျဖစ္ သတ္ မွတ္ေပးရန္အတြက္ ဆံုးျဖတ္ေတာ့မည္ ျဖစ္သည္။

ဟန္လင္း၊ ဗိႆႏိုးႏွင့္ သေရေခတၱရာဟူေသာ ေရွးေဟာင္း ပ်ဴၿမိဳ႕ျပေဒသသံုးခုသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အျပင္ဘက္ ကမၻာအတြက္သာမက ျပည္တြင္းေနတို႔အတြက္ပင္ အတန္ငယ္ စိမ္းေနေသးေသာအမည္နာမ၊ သြားေရာက္လည္ပတ္ရန္ ေနရာတို႔တြင္ စာရင္းမဝင္ေသးေသာ ေဒသအျဖစ္တြင္ပင္ ရွိေနေသးသည္။ သို႔ရာတြင္ကမၻာ ၏ ေတာင္ဝင္႐ိုးစြန္းမွ ေျမာက္ဝင္႐ိုးစြန္းအထိ၊ ျမန္မာတြင္ကေလးကအစ ေခြးအဆံုးလွည္းေနေလွ ေအာင္းျမင္းေဇာင္းမက်န္သိၾကသည္က၊ သြားေရာက္လည္ ပတ္ လိုၾကသည္က ပုဂံျဖစ္ပါသည္။ ပူျပင္းေျခာက္ေသြ႕ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္းေဒသ၏ စတုရန္းကီလိုမီတာ ၈ဝ ေက်ာ္ေပၚ တြင္ ေအဒီ ၁၁ ရာစုမွ ၁၃ ရာစုအတြင္းက ရင္ သပ္႐ႈေမာ ေလာက္ဖြယ္ဗိသုကာလက္ရာမ်ားျဖင့္တန္ဆာဆင္ထားေသာ ဘုရားပုထိုးေပါင္း ၃ဝဝဝ ထက္မနည္းတို႔က ကမၻာလွည့္ခရီး သည္တို႔အတြက္ တကူးတက လာေရာက္ေလ့လာ စူးစမ္းလိုေသာ စိတ္ကိုႏႈိးဆြေပးေနပါသည္။

ႏိုင္ငံ၏ ထိပ္တန္းကမၻာလွည့္ခရီးသြားေဒသျဖစ္သည္ႏွင့္အညီ အစိုးရသာမက ႏိုင္ငံသားတစ္ရပ္လံုးက ပုဂံကို အေလးထားၾကသည္။ ထို႔အတူ ႏိုင္ငံ၏ ေရွးေဟာင္း အေမြအႏွစ္ ေဒသအျဖစ္ အားလံုးကပထမဦးစားေပးအျဖစ္လက္ခံထားၾကသည္။ ကမၻာ့ေရွးေဟာင္းအေမြအႏွစ္ စာရင္းဝင္ေရးအတြက္ လည္း ျမန္မာက ပထမဆံုးအ ဆိုျပဳ ခဲ့ရာေဒသလည္း ျဖစ္သည္။ ပုဂံကို ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈ ေဒသအျဖစ္ စာရင္းသြင္းႏိုင္ေရးအတြက္ ျမန္မာက ၁၉၉၆ ခုႏွစ္တြင္ စတင္ႀကိဳးပမ္းခဲ့သည္။ ပံုမွန္အားျဖင့္ အမည္စာရင္းတင္သြင္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္မွာ ႐ႈပ္ေထြးခက္ခဲျပီး ႏွစ္ခ်ီကာၾကာျမင့္သည့္အထဲ အဓိကျပႆနာမွာ ထိုစဥ္က တိုင္းျပည္ကိုအုပ္ခ်ဳပ္ေနေသာ အစိုးရ၏ စီမံခန္႔ခြဲမႈ လိုအပ္မႈမ်ားေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ပါသည္။

”ပုဂံရဲ႕ ေရွးေဟာင္းတန္ဖိုးကို ေကာ္မတီက အျပည့္အဝလက္ခံ အသိအမွတ္ျပဳတယ္။ ဒါေပမဲ့ေကာ္မတီက ျမန္မာအာဏာပိုင္ေတြကို ေျပာတာက ေရွးေဟာင္းဇုန္ စီမံခန္ ႔ခြဲမႈ အစီအစဥ္ကို ပိုၿပီးအေသး စိတ္သိခ်င္တယ္။ ၿပီးေတာ့ အဲ့ဒီမွာ ေဂါက္ကြင္းေဆာက္ ေနတဲ့အေပၚ စိုးရိမ္တယ္ဆိုတာပဲ”ဟု ယူနက္စကို၏ ေဒ သတြင္း (အာရွႏွင့္ပစိဖိတ္) ယဥ္ေက်းမႈ အဖြဲ႕ေခါင္းေဆာင္တင္မ္ကာတစ္က ထိုစဥ္ကအေျခအေနကို ျပန္ေျပာသည္။

”အဲ့ဒီေနာက္ေတာ့ အစိုးရကပဲ အဲ့ဒီပုဂံေဒသကို သူတို႔ စိတ္ႀကိဳက္ စီမံခန္႔ခြဲမႈလုပ္တယ္။ ၿပီးေတာ့ အမည္စာရင္းတင္သြင္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ကို ရပ္ဆိုင္းလိုက္ၾကတယ္”ဟု ကာတစ္က ေျပာၿပီး ထိုစဥ္က အစိုးရသည္ေကာ္မတီ၏ ျငင္းဆိုမႈကို လက္ခံၾကဟန္တူေသာ္လည္း တကယ္တမ္းေတာ့ လံုးဝလက္မခံခဲ့ေၾကာင္းကို မွားယြင္းေသာ စီမံခန္႔ခြဲ မႈ မ်ား လုပ္ေဆာင္ျခင္းက သက္ေသျပခဲ့ၾကသည္ဟု ဆိုသည္။

ထို႔ေနာက္တြင္ေတာ့ ျမန္မာအစိုးရက ၁၉၉၈ မွ ၂ဝဝ၂ ခုႏွစ္အတြင္း ပုဂံတြင္ ျပဳျပင္ထိမ္းသိမ္းျခင္းႏွင့္ ျပင္ဆင္မြမ္းမံျခင္းတို႔ကို ကိုယ္ပိုင္နည္း၊ ကိုယ္ပိုင္ဟန္ တို႔ျဖင့္ အႀကီးအက်ယ္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္။ ေရွးေဟာင္းေစတီပုထိုး၊ ဂူဘုရားေက်ာင္းကန္ ၃၁၂၂ ခုအနက္မွ ၈၉ဝ ကို ယူနက္စကို၏ ေရွးေဟာင္းအေမြအႏွစ္ ထိမ္း သိမ္းျပဳျပင္ေ ရး စံႏႈန္းမ်ားႏွင့္ လံုးဝကိုက္ညီမႈမရွိေသာ လက္ရွိေခတ္သံုး အုတ္ခ်ပ္မ်ား၊ ဘိလပ္ေျမမ်ားအသံုးျပဳကာ မြမ္းမံျပင္ဆင္ခဲ့သည္။ ပိုဆိုးသည္က ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈ နယ္ေျမသတ္မွတ္ခ်က္စံႏႈန္းမ်ားကို ခ်ိဳးေဖာက္မႈပင္ ျဖစ္သည္။

ျမန္မာ့ထိပ္တန္းစီးပြားေရးသမားတစ္ဦးသည္ ေရွးေဟာင္း သုေတသနဦးစီးဌာနမွ စနစ္တက် ပံုစံထုတ္မွတ္တမ္းတင္ထားေသာ ပုဂံေရွးေဟာင္းနယ္ေျမေပၚတြင္ သစ္လြင္ လွပ၍ အထပ္ ၁၃ ထပ္ျမင့္ေသာ နန္းျမင့္ေမွ်ာ္စင္ႏွင့္ ဟိုတယ္ကို တည္ေဆာက္ခြင့္ရခဲ့သည္။ ”ကြၽန္ေတာ္တို႔ဌာနက အျပင္းအထန္ကန္႔ကြက္ခဲ့ပါတယ္” ဟု ယင္းဌာနမွ အၿငိမ္းစားၫႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဦးစံဝင္းက ေျပာသည္။ ”ဒါေပမဲ့ ဥပေဒရဲ႕အထက္မွာ လူအခ်ိဳ႕ရွိေနတဲ့အခ်ိန္ဆိုေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ကန္႔ကြက္မႈ မေအာင္ျမင္ခဲ့ပါဘူး”ဟု ဦးစံဝင္းက ဆက္ေျပာသည္။

လက္ရွိ အစိုးရလက္ထက္တြင္ ပုဂံကို ေရွးေဟာင္းအေမြအႏွစ္အျဖစ္ အမည္စာရင္းတင္သြင္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ကို ျပန္လည္လုပ္ ေဆာင္လာၿပီး ယူနက္စကိုကလည္း နည္း စနစ္ပိုင္းဆုိင္ရာ ေထာက္ပံ့မႈျပဳလုပ္ေပးေနၿပီ။ ထိုအထဲတြင္ ပ်ဴၿမိဳ႕ေဟာင္းေနရာမ်ားအား ေရွးေဟာင္းအေမြအႏွစ္အျဖစ္ အမည္စာရင္းတင္သြင္းေရးလည္း ပါရွိ သည္။ ပ်ဴၿမိဳ႕ေဟာင္းမ်ားအား အမည္စာရင္းတင္သြင္းၿပီးေနာက္ မၾကာမီႏွစ္မ်ားအတြင္း ပုဂံကိုလည္းအမည္စာရင္းတင္သြင္းလိမ့္မည္ဟု ယူဆရသည္။

”ပုဂံကို သူတုိ႔က ပိုၿပီးစိတ္ဝင္စားတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာအေနနဲ႔ ပ်ဴၿမိဳ႕ေဟာင္းသံုးခုကို အမည္စာရင္းတင္သြင္းေရးကို အရင္ဆံုးအၿပီးသတ္ဖို႔လိုတယ္”ဟု တင္မ္ကာတစ္က ဆုိသည္။ ယခုက်င္းပေနေသာ ဒိုဟာအစည္းအေဝးတြင္ (သို႔မ ဟုတ္) ေနာက္အက်ဆံုးလာမည့္ႏွစ္အစည္းအေဝးတြင္ ကမၻာ့ ေရွးေဟာင္းအေမြအႏွစ္ေဒသအျဖစ္ အတည္ျပဳႏုိင္ဖြယ္ရွိသည့္ ပ်ဴၿမိဳ႕ေဟာင္းသံုးခုအတြက္ အီတလီအစိုးရက အေမရိကန္ ေဒၚလာငါးသိန္းေထာက္ပံ့ေပးထားသည္။ ထုိကဲ့သို႔ အလားအလာေကာင္းေန သည့္ တုိင္ ပ်ဴၿမိဳ႕ျပႏုိင္ငံမ်ားအေၾကာင္း ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း၌ပင္ လူသိနည္းေနေသးသည္။

ပ်ဴေခတ္သည္ ဘီစီ ၂ ရာစုမွ ေအဒီ ၈ ရာစုအတြင္း ထြန္းကားခဲ့သည္ဟု ေက်ာက္စာမ်ားက ၫႊန္းဆိုေနၾကေၾကာင္း ဦးစံဝင္းက ေျပာသည္။ပ်ဴေခတ္ေရွးေဟာင္းအိုးမ်ား၊ လက္ဝတ္ရတနာမ်ား၊ ေက်ာက္စာမ်ား၊ ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ ဟိႏၵဴဘာသာ အထိမ္း အမွတ္မ်ား၊ ေရွးေဟာင္းၿမိဳ႕႐ိုးမ်ားကို တူးေဖာ္ေတြ႕ရွိေန ရသည့္တိုင္ ပ်ဴေခတ္အေၾကာင္းကို အနည္းငယ္ကသာ သိရွိနားလည္ၾကသည္။

”ျမန္မာ့ေျမေပၚက ပထမေထာင္စုႏွစ္မွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့အေၾကာင္းအရာေတြဟာ အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာ ေလ့လာခံရမႈ အနည္းဆံုးကိစၥတစ္ခုပါ”ဟု သမိုင္းပညာရွင္ တစ္ဦး ျဖစ္ေသာ ေဒါက္တာသန္႔ျမင့္ဦးက ေျပာသည္။ ”ပ်ဴေခတ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ပထမဆံုးေျပာရမယ့္စကားကေတာ့ အဲဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ကြၽန္ေတာ္တို႔ သိပ္မသိ ဘူး ဆိုတာပဲ”ဟု ၎က ဆိုသည္။

ပ်ဴေခတ္နဲ႔ပတ္သက္၍ လူအမ်ားသိရွိထားေသာ အေၾကာင္းအရာတစ္ခုမွာ ေအဒီ ၄ဝဝ ႏွင့္ ၅ဝဝ ၾကားတြင္ အိႏၵိယႏုိင္ငံေတာင္ပိုင္းႏွင့္ ကုန္သြယ္မႈယဥ္ေက်းမႈ ဖလွယ္ ျခင္း မ်ား ရွိခဲ့ၿပီး ျမန္မာႏွင့္ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ကုန္းျမင့္ေဒသမ်ားသို႔ ဗုဒၶဘာသာ ျဖန္႔ေဝရာတြင္ ဦးေဆာင္ခဲ့ျခင္းတို႔ ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ အလယ္ပိုင္းရွိ ပ်ိဴၿမိဳ႕ေဟာင္းေ နရာမ်ားအား ၁၉ဝ၂ ခုႏွစ္တြင္ ႏုိင္ငံျခားသား ေရွးေဟာင္းပညာရွင္မ်ားက စတင္ေတြ႕ရွိခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ကမၻာ့ေရွးေဟာင္း အေမြအႏွစ္အျဖစ္အမည္စာရင္း တင္သြင္းခံရ မည့္ ဗိႆႏိုး၊ ဟန္လင္းသေရေခတၱရာဟူေသာ ပ်ဴၿမိဳ႕ေဟာင္း သံုးခုသည္ေဒသတြင္းသို႔ ပ်ဴယဥ္ေက်းမႈမ်ား ျဖန္႔ေဝခဲ့ရာ အဓိကၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားျဖစ္သည္ဟု တူးေဖာ္ေတြ႕ ရွိ ရ ေသာ အေထာက္အထားမ်ားက ၫႊန္းဆိုေနၾကသည္။

”ဒီၿမိဳ႕သံုးခုဟာအေရွ႕ေတာင္ အာရွေဒသမွာ ဗုဒၶဘာသာျပန္႔ပြားဖို႔ အဓိကလုပ္ေဆာင္ခဲ့တဲ့ ပထမဆံုး ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြ ေနထိုင္တဲ့ၿမိဳ႕ေတြ ျဖစ္ပါတယ္”ဟု ကာတစ္က ဆိုသည္။ ယခုကဲ့သုိ႔ ႀကီးက်ယ္ျမင့္ျမတ္ေသာ သမုိင္းေၾကာင္းရွိခဲ့ေသာ္လည္း ပ်ဴေခတ္နဲ႔ပတ္သက္၍ မ်ားမ်ားစားစား ေလ့လာစရာ မက်န္ေတာ့ ပါ။ ေခါင္းေလာင္း ပံု ေစ တီ ပုထိုး အနည္းငယ္ႏွင့္ ေရွးေဟာင္းအုတ္ခ်ပ္မ်ားႏွင့္ တည္ေဆာက္ထားသည့္ ၿမိဳ႕႐ိုးပ်က္အခ်ိဳ႕က ဤေဒသကို ပုဂံထက္ပို၍ႏုိင္ငံျခား ခရီးသည္မ်ားအား ဆြဲေဆာင္ႏုိင္ လိမ့္ မည္လား သံသယ ျဖစ္စရာပင္။

”ပ်ဴေရွးေဟာင္းေဒသကို သြားေလ့လာခ်င္တဲ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဧည့္သည္ေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္”ဟု အေရွ႕ေတာင္အာရွ ၆ ႏိုင္ငံတြင္ ႐ံုးခြဲမ်ားဖြင့္လွစ္ထားေသာ Khiri Travel မွ အေထြေထြမန္ေနဂ်ာ Edwin Briels က ဆိုသည္။ ပ်ဴၿမိဳ႕ေဟာင္း သံုးခုအနက္ ဘုရားမာ၊ ဘုရားႀကီးစေသာ ေခါင္းေလာင္းပံု ပ်ဴေခတ္ေစတီပုထိုးမ်ားႏွင့္ ၿမိဳ႕ေဟာင္း တူးေဖာ္ရာေဒသျဖစ္သည့္ ျပည္ၿမိဳ႕အနီးကသေရေခတၱရာ ၿမိဳ႕ေဟာင္းေဒသသို႔ ႏုိင္ငံျခားသား ခရီးသည္အမ်ားစုသြားေရာက္လည္ပတ္ေလ့ရွိေၾကာင္း ၎က ဆိုသည္။ သေရေခတၱရာကို ႏုိင္ငံျခားသား ေရွးေဟာင္းပညာရွင္ေတြ အမ်ားစု သြားေလ့လာၾကတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ အဲဒီၿမိဳ႕ဟာ သူ႔ေခတ္သူ႔အခါက အေရွ႕ေ တာင္အာရွမွာ အႀကီးဆံုးၿမိဳ႕ျပႏုိင္ငံတစ္ခုျဖစ္ခဲ့လို႔ပဲ”ဟု Edwin Briels က ဆိုသည္။

ျမန္မာသမုိင္းပညာရွင္မ်ား၏ အဆိုအရဆိုလွ်င္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံေတာင္ပိုင္းမွ က်ဴးေက်ာ္သူမ်ားေၾကာင့္ ခရစ္ႏွစ္ ၈၃၂ ခုႏွစ္တြင္ ပ်ဴယဥ္ေက်းမႈ ၿပိဳလဲခဲ့ရသည္ဟု သိရသည္။ ခရစ္ႏွစ္ ၈၄၉ ခုႏွစ္တြင္ေတာ့ ပုဂံေခတ္ စတင္အေျချပဳလာခဲ့သည္။ မ်ားစြာေသာ သမိုင္းပညာရွင္တို႔က ပ်ဴၿမိဳ႕ျပႏုိင္ငံ ၁၈ ခုႏွင့္ အိမ္နီးခ်င္းျမန္မာၿမိဳ႕ျပႏုိင္ငံတို႔က ပုဂံကို ပူးေပါင္းတည္ေထာင္မည္ဟု ယံုၾကည္ေနၾကသည္။

ယင္းအခ်က္သည္ ယခုအခ်ိန္အထိ အျငင္းပြားဖြယ္ျဖစ္ေနၿပီး ပ်ဴလူမ်ိဳးမ်ားသည္ ျမန္မာလူမ်ိဳးပင္ ျဖစ္သေလာ (သို႔ မဟုတ္) ျမန္မာႏွင့္ ပ်ဴလူမ်ိဳးခ်င္း ကြဲျပားျခားနားျခင္း ဟူေသာ အခ်က္သည္လည္း ယခုအခ်ိန္ထိမကြဲျပားေသး။ ”ဒီေန႔ေခတ္ ျမန္မာတုိင္းရင္းသားေတြလိုပဲ တုိင္းရင္းသားအုပ္စုေတြ အမ်ားႀကီး ေရာေႏွာေနတာ ပဲ ျဖစ္ႏုိင္ ပါ တယ္” ဟု ေဒါက္တာ သန္႔ျမင့္ဦးက ဆိုသည္။

ေက်ာ္ရဲလင္း

(ဒီပီေအသတင္းဌာနမွ ပီတာဂ်န္ဆန္ႏွင့္ ပူးေပါင္းေရးသားသည္။)
Popular Myanmar News Journal





Visit website